Jan van den Oever 22.8.1655 - 26.5.1728

Naam: Jan van den Oever

Gedoopt: ws 22-8-1655

Gehuwd: Clara Paroij 1 kind

Gage: fl 30,00

Schip heenreis: Amazone

Kamer: Amsterdam

Vertrokken: 6-11-1708

Overleden: 26-5-1728 (vermoord)

Plaats: Kaap de Goede Hoop

Aankomst: 18-8-1712

Jan van den Oever vertrok op 6 november 1708 met de spiksplinternieuwe fluit Amazone van de kamer Amsterdam als ziekentrooster voor een salaris van fl 30,00 per maand. Het weer was zo slecht dat het schip niets anders kon doen dan terug keren naar Texel om op 7 december een nieuwe poging te wagen. De gemiddelde reistijd was ca. 7 maanden, maar Jan van den Oever zou er met dit schip 19 maanden en 20 dagen over doen voor men, op 30 juni 1710, in Batavia aankwamen. Het schip had onder meer aan moeten meren in Plymouth, St. Helena, San Tomé en in Luando st. Paulo (in Angola gelegen) om de scheepsvoorraden aan te vullen. Er zouden 50 doden te betreuren zijn. Jan bleef varen tot 6 maart 1715. Vanaf dat moment koos hij ervoor om buiten gage achter te blijven op Kaap de Goede Hoop. Hij kreeg zijn gage ten bedrage van fl 1.893,00 uitbetaald en begon een nieuw leven in de omgeving van Kaap de Goede Hoop

De boeken van de VOC sluiten met de mededeling dat hij, zonder testament, op 26 mei 1728 op de Kaap overleed en dat zijn goederen werden verkocht. De opbrengst daarvan, fl 103,20, werd aan de weesmeesters gegeven. De laatste woorden vertellen over zijn doodsoorzaak: is vermoord. Het boek sluit voor wat betreft de VOC personeelsadministratie. Gelukkig is er nog een andere bron die meer inzicht geeft in het leven van Jan. Het weeskamerarchief van de Kaap is bewaard gebleven en ontsloten door vrijwilligers.

Hieruit blijkt dat Jan een zoon had, genaamd Adriaan, geboren in Gorinchem. Adriaan was als opper-chirurgijn in dienst van de VOC op Kaap de Goede Hoop en was getrouwd met Judith Mickert van Amsterdam. Met haar kreeg Adriaan meerdere kinderen waarvan er nog drie in leven waren in 1728 en zij kregen de erfenis van hun grootvader toebedeeld.

Anthonij, in 1728 18 jaar, en zijn zus Anna van 16, geboren in Amsterdam, waren in Nederland verblijvend, en Gerrit van 12 (gedoopt 25-10-1716 Kaap de Goede Hoop) woonde samen met zijn moeder aan de Kaap. Judith was haar man via Oost-Indië nagereisd en begin 1716 op de Kaap aangekomen. Helaas werd het geen lange gelukkige hereniging. Adriaan is mei 1716 overleden aan de Kaap, zijn vrouw amper 2 maanden zwanger achterlatend. Samen met haar schoonvader Jan en haar baby bleef zij op de Kaap. Kleinzoon Gerrit, die zijn vader nooit heeft gekend, koos in 1730 ook voor een bestaan bij de VOC. Jan van den Oever liet een huisje en erf in de Tafelvallei, met alles wat daarin stond, na aan zijn kleinkinderen.

Dat de erfenis van Jan groter was dan zo op het eerste gezicht lijkt, blijkt uit de huwelijkse voorwaarden die opgesteld werden bij het huwelijk van kleinzoon Anthony in 1730 in Amsterdam. Hierin is vastgelegd dat zijn deel in de erfenis van zijn grootvader Jan groot fl 1.500,00 buiten de gezamenlijke boedel zal vallen.

In het huis van Jan stond en lag o.a.:

In de kamer aan de regterhand

1 kist daarin

1 stuk linnen

4 lapjes linnen

7 bedlakens

39 servetten

35 hemden

6 baatjes

4 sloopen

10 neusdoeken

1 hoedekas met 12 dassen en 3 paar onderkoussen

2 chitse vrouwe rockken

2 chitse spreijtjes

1 lapje swart laken met twee packjes knopen

2 paar swarte koussen

1 doos met een paruijk

3 hoeden

3 silvere lepels, 1 silvere vork, 2 silvere gespen, 1 broeksknoop, 1 silvere signet, 2 goude hemdknoopjes en 1 goude ring met agate steen

1 kist daarin

een partij boeken

een partij oude klederen

1 koffij molentje

1 balans met kopere schalen en eenig loot gewigt

2 tinne ketels

3 koper quispedoors

1 koper koffij kan

3 swarte kamisools

1 hemdrock

2 strijkijzers

2 paruijkebollen

2 paar schoenen en 1 paar muijlen

1 rock en cabaij en sprijtje

2 rottangs

een partij rommeling

2 ovale tafels

1 vierkante tafel

1 leije bladtafel

1 pijperackje

1 rackje daarop 18 porcelijne borden en een porcelijne leeuwtje

1 rackje daarop

2 porcelijne schotels

7 porcelijne borden

1 tinne schenkbort

1 rackje daarop

11 drinkglasen

2 blicke bosjes met saffraan

1 slonsje

1 flesje met sal: corn: cerv:

1 cap stok

1 lantaarn

1 spiegel

2 bennetjes

1 hangkasje daarin

8 spoelkommen

3 kopjes en 3 pieringjes

1 kopere snuijter

1 ledekant met een chitse behangsel en een oude combaars

1 kelder met ses flessen daaronder 3 met coffijbonen

3 [kelder] met ledige flessen

1 klijn keldertje met 11 flesjes

1 hand kuijpersol

5 stoelen met 4 kussens

In de camer aan de linkerhand

1 ledekant met sijn behangsel, daarop

1 bed

1 peuluw

4 kussens

2 combaarssen

1 spreij

3 borden racken daarop 36 tafelborden

12 porcelijne borden

1 theerackje daarop

30 kopjes en pieringtjes

3 kapstocken

2 tinne waterpotten

1 spiegel

1 kopere kandelaar

2 stoffers

4 stoelen

In het agterkamertje

1 kadel daarop

1 bed

1 peuluw

2 kussens

2 kelders met flessen

1 tinne waterpot

1 stilletje

1 kist

1 kapstokje met eenige oude kleren

In de combuijs

2 ijzere potjes

1 ijzere koekepan

2 ijzere Chineese pannetjes

2 ijzere tangen

1 ijzere lepel

1 ijzere schuijmspaan en een drievoet

1 ijzere schoorsteenketting en een ijzere rooster

1 blaasbalg

1 hakbort met sijn mes

2 kopere staartpannetjes

1 kopere kandelaar en 2 kopere tesjes

1 kopere theeconfoor en blicke tregter

4 porcelijne schotels

4 porcelijne borden

3 wateremmers

2 oude baletjes

1 oude tafeltje

een halve legger

eenig rommeling

In ’t bottelerijtje in ’t voorhuijs

1 vaatje met wat boter

1 pot met wat boter

3 scheepskaasen

2 halve komijne kaasen

3 stenen seep

Op solder

2 carabassen

1 partij ledige bottels

1 partij brandhout

1 partij ajuijn

1 partij rommeling

aan contanten in den boedel gevonden, een somma van een hondert agt en vijftig en drie agste rijksdaalders

Bronnen:

· Regionaal Archief Gorinchem index DTB

· Streekarchief Voorne Putten, DTB Brielle

· Salha, DTB Heusden

· NA 1.04.02.5581

· Stadsarchief Amsterdam, index DTB en Notariële archieven Amsterdam 1730, archiefnummer 5075, inventarisnummer 8328

· Lohanda, Mona, en Hendrik E. Niemeijer, 2013. Marginalia to the Daily Journals of Batavia Castle (1659-1799) : A digitized contemporary chronological entry to archives of the Dutch East India Company (VOC). - Jakarta: Arsip National Republik Indonesia / The Corts Foundation, 2013. [nl]

· http://www.tanap.net/content/activities/documents/Orphan_Chamber-Cape_of_Good_Hope/index.htm

· https://www.eggsa.org/sarecords/index.php/church-registers/cape-town-baptisms-1713-1742

· https://www.eggsa.org/sarecords/index.php/church-registers/cape-town-marriages-1713-1756

· http://resources.huygens.knaw.nl/das

- Rijksmuseum